1. Ý nghĩa bát hương trong thờ cúng
Bát hương phong thủy là vật phẩm thờ cúng quan trọng nhất trên bàn thờ. Người ta cho rằng đây là nơi cư ngụ của các bậc bề trên, là nơi kết nối tâm linh giữa dương gian và âm thế.
Do đó, việc lựa chọn bát hương với kích thước, màu sắc, chất liệu phù hợp… hay nên lựa chọn những gì để bỏ vào bát hương là những vấn đề rất được quan tâm.
Việc lựa chọn được bát hương hợp phong thủy sẽ đem tới những tác động tích cực cho gia chủ, giúp các thành viên trong gia đình gặp được nhiều may mắn, thành công, an khang, thịnh vượng…
Xem thêm: Làm sao biết bát nhang linh hay chưa?
Xem thêm: Làm sao biết bát nhang linh hay chưa?
2. Các loại bát hương trên bàn thờ
Bát hương trên bàn thờ Phật
Bát hương trên bàn thờ Phật thể hiện lòng thành kính, tôn thờ các vị thần phật và thể hiện tâm hướng thiện của con người.
Người thắp hương mong Đức Phật che chở, soi đường chỉ lối, cầu mong gia đình được yên ấm hòa hợp, sức khỏe dồi dào, tai qua nạn khỏi, hóa nguy thành an.
Nếu bàn thờ Phật tách riêng với bàn thờ gia tiên thì thông thường, người ta sẽ đặt một bát hương trang trọng tại chính giữa bàn thờ. Nơi thờ phụng cũng phải là nơi trang nghiêm, yên tĩnh trong nhà.
Bát hương trên bàn thờ gia tiên
Bát hương trên bàn thờ gia tiên là nơi ngự của thổ công, ông bà tổ tiên trong gia đình, với ý nghĩa thiêng liêng là tưởng nhớ về cội nguồn, con cháu trong nhà mong được tổ tiên che chở và ban cho điều tốt lành.
Vậy bàn thờ gia tiên có mấy bát hương? Tùy vào từng gia đình mà số lượng bát hương trên bàn thờ cũng khác nhau: có bàn thờ 1 bát hương, có bàn thờ 3 hoặc 5 bát hương.
3. Số lượng bát hương trên bàn thờ
Bàn thờ có 1 bát hương
Thường thì bàn thờ đặt một bát hương sẽ là bàn thờ ông Táo, bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa, bàn thờ Phật. Bát hương này là nơi quy tụ linh khí đất trời, gia chủ mong được phù hộ độ trì cho làm ăn khấm khá, gia đình bình an.
Việc lựa chọn bát hương ở bàn thờ này không cần quá cầu kỳ nhưng gia chủ vẫn cần chú ý lựa chọn kích cỡ, màu sắc phù hợp, hạn chế việc xê dịch, động bát hương.
Bàn thờ có 2 bát hương
Theo quan niệm dân gian thì việc thờ cúng thường gắn liền với những con số lẻ song vẫn có những gia đình đặt 2 bát hương trên bàn thờ. Trên bàn thờ có hai bát hương thì một bát là dùng để thờ thần linh; một bát là dành cho gia tiên, ông bà.
Bàn thờ có hai bát hương thường xuất hiện ở những gia đình tầm trung tuổi, hoặc trong những trường hợp giống như đặt một bát hương.
Bàn thờ có 3 bát hương
Đây là số lượng bát hương thường thấy ở các gia đình Việt Nam. Bàn thờ có ba bát hương là tốt nhất và cũng đầy đủ nhất. Ba bát hương trên bàn thờ gồm có:
- Bát hương lớn nhất đặt ở chính giữa, ở vị trí trang trọng nhất, dùng để thờ thần Phật và thần linh, thổ địa trong gia đình.
- Bát hương bên trái dùng để thờ bà Cô và ông Mãnh. Bà Cô và ông Mãnh là người chết trẻ, chưa lập gia đình, theo tục xưa truyền lại thì những người này rất linh thiêng.
- Bát hương bên phải là bát hương thờ gia tiên, thờ cúng ông bà tổ tiên và những người đã khuất, nhằm thể hiện tấm lòng hiếu thảo, uống nước nhớ nguồn của con cháu.
Bàn thờ có 4 bát hương
Cũng giống với việc đặt 2 bát hương, 4 bát hương là số chẵn. Người ta thường kiêng kị không đặt số lượng bát hương như vậy trên bàn thờ.
Các chuyên gia phong thủy cho rằng bàn thờ 4 bát hương sẽ gây ra nhiều điều hung hại, bởi nó sẽ đi ngược theo quy luật ngũ hành, đồng thời cũng thường gây ra khó khăn khi sắp xếp.
Tuy nhiên, với những gia đình Phật tử thì bàn thờ có 4 bát hương là khá thường thấy.
Tuy nhiên, với những gia đình Phật tử thì bàn thờ có 4 bát hương là khá thường thấy.
Bàn thờ có 5 bát hương
Bàn thờ có 5 bát hương được các gia đình có gian thờ rộng rãi lựa chọn, bởi 5 hay 3 đều là con số tốt theo phong thủy thờ cúng. Cách sắp xếp bàn thờ 5 bát hương cũng tương tự như thứ tự sắp xếp bàn thờ 3 bát hương.
Bát hương ở vị trí chính giữa, to nhất dùng để thờ thần linh.
Bên cạnh vẫn là bát hương thờ tổ tiên, bà Cô, ông Mãnh của 2 bên nội ngoại.
4. Màu sắc bát hương phong thủy
Theo phong thủy, màu sắc bát hương giúp cân bằng và điều hòa tiền tài, sức khỏe, may mắn,… của gia chủ. Do đó, việc xem màu sắc của bát hương hợp mệnh của gia chủ rất quan trọng. Theo đó:
- Gia chủ mệnh Kim nên lựa mua bát hương màu trắng. Gia chủ có thể mua thêm một số đồ cúng, đồ phong thủy có màu tương sinh như vàng, nâu sẽ tạo nên sự hài hòa cho không gian thờ cúng.
- Gia chủ mệnh Mộc nên chọn bát hương màu xanh lá cây. Đồng thời kết hợp với các đồ thờ cúng, đồ phong thủy có màu tương sinh như màu xanh nước biển, màu đen sẽ tăng thêm sự may mắn.
- Gia chủ mệnh Thủy nên mua bát hương bát hương màu xanh dương và màu đen. Ngoài ra cũng có thể sử dụng các đồ vật thờ cúng có tông màu trắng, ánh kim để sinh tài lộc.
- Gia chủ mệnh Hỏa hợp với bát hương màu đỏ và màu tím. Nếu gia chủ mệnh Hỏa thì chỉ nên sử dụng các đồ vật cúng bái màu xanh lục để cầu bình an, may mắn.
- Gia chủ mệnh Thổ thì nên sử dụng bát hương màu vàng, màu cam và màu nâu. Có thể bày biện đồ vật thờ cúng có màu tương tương sinh như hồng và đỏ giúp phong thủy thêm hài hòa.
5. Chất liệu bát hương
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều kiểu dáng, chất liệu bát hương khác nhau như: đồng, vàng, gỗ, đá… Tuy nhiên, ở nước ta thì việc sử dụng bát hương bằng gốm sứ hoặc bằng đồng vẫn là phổ biến nhất.
Xét về mặt tổng thể thì ban thờ phải đầy đủ ngũ hành gồm:
- Kim – đỉnh thờ để đốt trầm, hạc thờ bằng đồng, đèn thờ bằng đồng, mâm bày ngũ quả…
- Mộc - bàn thờ bằng gỗ
- Thủy - nước đựng trong đài thờ, ly nước
- Hỏa - ngọn đèn dầu, nén nhang đang thắp
- Thổ - bát hương bằng gốm sứ.
Vì vậy có thể thấy rằng bát hương bằng chất liệu này là thích hợp nhất để bày trên bàn thờ.
Bát hương bằng đồng thường được lựa chọn là do loại này có hoa văn, họa tiết tinh xảo. Tuy nhiên, bát hương bằng đồng thuộc mệnh Kim, nếu sử dụng thì bàn thờ sẽ bị thiếu đi yếu tố Mộc. Do đó gia chủ có thể sử dụng đôi bình hoa bằng gốm sứ để tạo ra sự cân bằng ngũ hành trên bàn thờ.
Cần chú ý, theo quan niệm phong thủy, bát hương được làm bằng đá thường chỉ hợp với miếu chùa, không hợp với bàn thờ trong nhà vì vậy gia chủ không nên lựa chọn.
Xem thêm: Điềm báo không may mắn trên bàn thờ.
Xem thêm: Điềm báo không may mắn trên bàn thờ.
6. Kích thước bát hương phong thủy
Bát hương có kích thước phù hợp không chỉ mang lại tính thẩm mỹ cho không gian thờ cúng mà còn mang lại thịnh vượng, tài lộc cho cả gia đình.
Nếu bàn thờ nhỏ mà bát hương quá to sẽ tạo ra cảm giác chật chội cho không gian thờ cúng, bởi ngoài bát hương thì trên bàn thờ còn nhiều vật phẩm thờ cúng khác.
Ngược lại, bàn thờ lớn nhưng bát hương lại có kích thước quá nhỏ sẽ tạo sự lạc lõng, thiếu đi sự đầy đủ, no ấm.
6.1 Với bàn thờ nhỏ
Đối với những gia chủ sử dụng bàn thờ nhỏ hoặc cơ sở kinh doanh có bàn thờ Thần Tài thì nên đặt bát hương có kích thước nhỏ. Cụ thể:
|
Đường kính bát hương |
Cung |
Ý nghĩa |
|
11 cm |
Cung Vượng – Thêm Phúc |
May mắn, phúc lộc dồi dào |
|
14 cm |
Cung Khổ – Kiếp Tài |
Tránh dùng (cung xấu) |
|
16 cm |
Cung Nghĩa – Đại Cát |
Nhiều may mắn, thuận lợi |
|
18 cm |
Cung Nghĩa – Lợi Ích |
Lợi ích trong công danh |
Trong đó, kích thước bát hương 16 và 18 được lựa chọn nhiều nhất bởi kích thước này hợp ý nghĩa phong thủy và thẩm mỹ.
6.2 Với bàn thờ lớn
Kích thước bát hương lớn thường được áp dụng đối với bàn thờ cỡ lớn, bàn thờ tổ hoặc bàn thờ gia tiên. Gia chủ có thể tham khảo các kích thước bát hương sau đây:
|
Đường kính bát hương |
Cung |
Ý nghĩa |
|
20 cm |
Cung Quan – Phú Quý |
Giàu có, danh vọng |
|
22 cm |
Cung Quan – Tài Lộc |
Tài lộc tăng lên |
|
24 cm |
Cung Tử – Ly Hương |
Xa quê hương |
|
28 cm |
Cung Hưng – Đăng khoa |
Con cái học giỏi, đỗ đạt |
|
30 cm |
Cung Hưng – Thêm Đinh |
Sinh quý tử |
7. Cách đặt bát hương đúng phong thủy
Sự tổ chức và sắp xếp bát hương trên bàn thờ gia tiên là một việc cần được tiến hành một cách nghiêm túc và tuân thủ theo các nguyên tắc nhất định. Vị trí đặt bát hương trên bàn thờ phải vững, hạn chế xê dịch.
Tùy thuộc vào diện tích bàn thờ, kiểu bàn thờ treo tường hay đặt dưới sàn nhà sẽ có cách đặt bát hương khác nhau.
Với các bàn thờ treo thì bát hương thường đặt ở chính giữa ngoài cùng, cách mép ngoài khoảng 15cm để thuận tiện cho việc thắp hương.
Còn với bàn thờ đứng, bát hương sẽ được đặt khu vực lùi vào phía trong, cách mép trong của bàn thờ 15cm, để phần ngoài còn có chỗ đặt các vật phẩm thờ cúng khác và mâm lễ.
Ngoài ra, cách đặt bát hương trên bàn thờ cũng phụ thuộc lớn vào số lượng bát hương. Cụ thể:
Bàn thờ có 1 bát hương
Bàn thờ chỉ có một bát hương thường thấy ở những gia đình có quy mô nhỏ, những gia đình là con thứ, hoặc những gia đình sống tại các căn hộ nhỏ. Việc sắp đặt bát hương này khá dễ dàng do không tiêu tốn nhiều không gian.
Với bàn thờ treo tường, bạn có thể đặt bát hương cách mép ngoài bàn thờ khoảng 15cm để tiện cho việc thắp hương. Nếu bàn thờ rộng thì bạn có thể đặt bát hương phía trong và sắp xếp thêm các vật thờ cúng khác bên ngoài.
Với bàn thờ đứng, hãy đặt bát hương ở giữa mép trong cùng của bàn thờ, cách tường khoảng 15cm.
Bàn thờ có 2 bát hương
2 bát hương thường bao gồm 1 dành cho thần linh và 1 dành cho tổ tiên. Khi sắp xếp cần chú ý đến các nguyên tắc sau:
Đặt hai bát hương theo chiều dọc, cách mép trong của bàn thờ khoảng 15cm. Bát hương dành cho thần linh nên nằm phía sau và được nâng cao khoảng 10cm so với bàn thờ.
Bát hương dành cho tổ tiên thì đặt phía trước, cách bát hương thần linh 10 – 15cm.
Bàn thờ có 3 bát hương
Với bàn thờ bình thường, bát hương lớn nhất dành cho thần linh nên được đặt ở trung tâm và cao hơn so với hai bát hương còn lại.
Bát hương dành cho gia tiên và ông Mãnh bà Cô nên nhỏ hơn và đặt ở hai bên. Tùy vào hướng của người thắp hương, bát hương dành cho gia tiên nên được đặt bên tay phải và bát hương ông Mãnh bà Cô nằm bên trái.
Chú ý, các bát hương không đặt quá gần nhau để tránh tàn hương bay vào nhau hoặc các nén hương bắt lửa với nhau. Khoảng cách tối ưu giữa các bát hương nên là 10 -15cm.
Với bàn thờ tam cấp, các bát hương được xếp theo chiều dọc với thứ tự: Bát hương thần linh được đặt trên cùng, với hai bát hương gia tiên và ông Mãnh, bà Cô nằm dưới.
Lúc này, bát hương gia tiên và thần linh sẽ được đặt thẳng hàng với nhau, trong khi bát hương ông Mãnh nằm bên phải bát hương gia tiên.
Bàn thờ có 4 bát hương
Đối với những gia đình Phật tử, bàn thờ thường có tới bốn bát hương.
Khi sắp xếp 4 bát hương này trên bàn thờ, bạn có thể tham khảo các lựa chọn sau:
Bát hương dành cho Phật nên đặt ở vị trí trên cùng, chính giữa, cách mép trong của bàn thờ khoảng 15cm.
Các bát hương khác, bao gồm bát hương thần linh, gia tiên, và ông Mãnh bà Cô, có thể được xếp theo hàng ngang hoặc hàng dọc, cách sắp xếp tương tự với cách sắp xếp 3 bát hương đã đề cập ở trên.
Bàn thờ có 5 bát hương
Những gia đình nơi cả vợ và chồng đều là con trưởng trong nhà và đã chuyển ra ở riêng thường lựa chọn bàn thờ có năm bát hương. Các bát hương được sắp xếp vị trí và có ý nghĩa như sau:
- Bát hương thần linh: Thường được thiết kế to nhất, được đặt cao nhất và cách khoảng 20cm so với mép bàn thờ và trung tâm bàn thờ.
- Bát hương thờ gia tiên bên nội: Được đặt bên phải và kê cao khoảng 10-15cm.
- Bát hương thờ gia tiên bên ngoại: Được đặt bên trái và kê cao bằng với bát hương gia tiên bên nội.
- Bát hương thờ bà Cô – ông Mãnh bên nội: Được đặt cạnh bát hương gia tiên bên nội và cách khoảng 10-15cm.
- Bát hương thờ bà Cô – ông Mãnh bên ngoại: Được đặt cạnh bát hương gia tiên bên ngoại và cách 1 khoảng tương tự là 10-15cm.
8. Lưu ý khi mua bát hương
Khi mua bát hương, hãy chọn những bát hương có màu sắc, kích thước phù hợp, hoàn toàn nguyên vẹn và không có dấu hiệu nứt hoặc mẻ. Nên mua những bát có họa tiết long phụng, hạn chế mua các bát có hoa văn chữ Hán.
Nên hạn chế mua những bát màu vàng hoặc đỏ đồng để dùng cho bàn thờ gia tiên, bởi đây là những màu sắc thường dành cho vương tướng thờ phụng trong đình, miếu, chùa chiền.
Sau khi mua bát hương, đừng vội đặt lên bàn thờ ngay, ta cần tiến hành quy trình “thanh tẩy” bát hương như sau: Hãy rửa sạch bát hương bằng nước tinh khiết pha thêm một chút gừng, muối và rượu. Bạn cũng có thể thêm một vài cánh hoa hồng hoặc hoa nhài để loại bỏ mùi của bát.
Sau khi bát hương đã khô, tiến hành bốc bát hương. Bát hương bốc xong đặt lên bàn thờ thì cần thắp hương ngay. Lúc mới đầu mỗi bát hương thắp 3 nén, những lần sau chỉ cần 1 nén là đủ.
>> Mua sản phẩm uy tín: Bát hương thờ cúng men rạn đắp nổi nghệ nhân Bát Tràng